GELİN İSTEME VE GELİN ALMA (TRABZON ÇAYKARA- EĞRİDERE KÖYÜ)
Gelin almaya giden davetliler güzelce ağırlanır. Genelde kuru fasulye, pilav ve tatlı ikram edilir.
Gelini almak için de gelinin yakın akrabaları, ablası, yengesi vs. gelin evine gider. Yaşlılardan on kişi içeri gelir. Diğerleri dışarıda bekler.
Oğlan evinden gönderilen sandıkçılar kızın eşyasını almak için düğün evine girerler. Eşyaları taşırlar. Sandık alınmadan önce gelinin kız kardeşi sandığın üzerine oturur. Ancak istediği bahşişi aldıktan sonra artık sandığı alabilirler.
Gelin dışarı çıkarılmadan önce erkek kardeşi gelinin beline bir kemer bağlar ve damadın tarafından istenen bahşiş verilene kadar gelinin olduğu odanın kapısı açılmaz. Yeterli bahşiş alındıktan sonra kapıyı açarlar.
Kız evden çıkarken eşiğin önüne tahta kaşık konur. Kız bunu basıp kırar. Bunun anlamı ise kızın rızkının baba evinden kesilmiş olduğu anlamına gelir.
Erkek tarafından gelen kadınlar eğer fırsat bulurlarsa gizlice kız evinden kaşık, çatal, fincan gibi bazı eşyaları çalarlar. Gelin evinden çıkarken devamlı olarak mermi atılır. Gelin arabası ve ona eşlik eden konvoy beraberinde yola çıkar. Gelin arabasının önü kesilir, bahşiş alınır ve yol açılır.
Oğlan evinin kapısına gelen gelin hemen içeri girmez. Kız tarafından kelen kişi ” kapiluk ” ister. Bu genellikle inek olur. Çünkü yörede genellikle büyükbaş hayvancılık yapılır ve önemli geçim kaynağıdır. Hayvan ahırdan çıkarılarak getirilir. Kayınpeder orada bulunanların huzurunda hayvanın adını söyler ve herkese göstererek bunu geline kapılık olarak verdiğini belirtir. Ancak kız tarafından gelen kişi bunu beğenmezse değiştirilmesini isteyebilir. Kapılık geline aittir.
Göçün Gitmesi
Kına gecesinin sabahı kız evine süslenmis bir traktör ve römork gelir.
Kızın sandığı, çeyizi, yatak yorgan vs gibi esyaları, kıza düğününde gelen
hediyeler, kızın kıyafetleri römorka yüklenir. Damadın babası çeyizleri tasıyan
sağdıçlara harçlık dağıtır. Yörede hayvancılık yaygın olduğu için, gelinin ailesi
durumlarına göre traktörün ardına bazen bir inek bağlar. Çeyizci olarak
adlandırılan kız evinden birkaç kadında traktöre biner. Davul zurna ekibi önde
göç almaya geden traktör arkada oğlan evine varılır. Kızın esyaları oğlan evine
tasınır. Çeyizciler gelinin çeyizlerini gelinin yatak odasına açar, yazmaları
duvardan duvara gerdikleri iplere geçirirler, yatak örtülerini kat kat sıralarlar.
Ayrı bir odaya da kız tarafının oğlan ve ailesi için hazırladığı “Dürü” adı verilen
çeyiz asılır.
(AFYONKARAHİSAR- ÇAY İLÇESİ Y.L. TEZİ-Cemile Kocapınar)
GÖNDEREN: MERYEM ÜÇÜNCÜ
-ŞEYHLER BELDESİ-HİSARCIK-KÜTAHYA
Düğün başladığı gün çeyiz katarı çıkar. Oğlan evi çeyiz katarı taşıyacak
hayvana iki sandık takar. Sandıklarda düğün için kesilen hayvanın eti, un, yağ, seker,
pirinç, bostan, üzüm, helva, ebem tursusu, zeytin… gibi düğün evinin ihtiyaçları olur.
Çeyiz katarının vazgeçilmezi baklağıdır. Baklağı; bayat ekmek kırıntılarını yufka içine
yerleştirip sarılan ince dürmelerin yağda kızartılmasıyla oluşturulan bir düğün
yemeğidir. Oğlan evinin hazırladığı bohçalar katara binen kişinin
kucağına verilir. Böylece oğlan evinin çeyizi de kız evine getirilmiş
olur. Bugün bu uygulama yörede yaşatılmamaktadır.
(KÜTAHYA- ŞEYHLER BELDESİ
(Yüksek Lisans Tezi)
Zeynep ÇANLI
GÖNDEREN:EMEL ALTUNTAŞ)
GELİN İSTEME VE GELİN ALMA (TRABZON ÇAYKARA- EĞRİDERE KÖYÜ)
Gelin almaya giden davetliler güzelce ağırlanır. Genelde kuru fasulye, pilav ve tatlı ikram edilir.
Gelini almak için de gelinin yakın akrabaları, ablası, yengesi vs. gelin evine gider. Yaşlılardan on kişi içeri gelir. Diğerleri dışarıda bekler.
Oğlan evinden gönderilen sandıkçılar kızın eşyasını almak için düğün evine girerler. Eşyaları taşırlar. Sandık alınmadan önce gelinin kız kardeşi sandığın üzerine oturur. Ancak istediği bahşişi aldıktan sonra artık sandığı alabilirler.
Gelin dışarı çıkarılmadan önce erkek kardeşi gelinin beline bir kemer bağlar ve damadın tarafından istenen bahşiş verilene kadar gelinin olduğu odanın kapısı açılmaz. Yeterli bahşiş alındıktan sonra kapıyı açarlar.
Kız evden çıkarken eşiğin önüne tahta kaşık konur. Kız bunu basıp kırar. Bunun anlamı ise kızın rızkının baba evinden kesilmiş olduğu anlamına gelir.
Erkek tarafından gelen kadınlar eğer fırsat bulurlarsa gizlice kız evinden kaşık, çatal, fincan gibi bazı eşyaları çalarlar. Gelin evinden çıkarken devamlı olarak mermi atılır. Gelin arabası ve ona eşlik eden konvoy beraberinde yola çıkar. Gelin arabasının önü kesilir, bahşiş alınır ve yol açılır.
Oğlan evinin kapısına gelen gelin hemen içeri girmez. Kız tarafından kelen kişi ” kapiluk ” ister. Bu genellikle inek olur. Çünkü yörede genellikle büyükbaş hayvancılık yapılır ve önemli geçim kaynağıdır. Hayvan ahırdan çıkarılarak getirilir. Kayınpeder orada bulunanların huzurunda hayvanın adını söyler ve herkese göstererek bunu geline kapılık olarak verdiğini belirtir. Ancak kız tarafından gelen kişi bunu beğenmezse değiştirilmesini isteyebilir. Kapılık geline aittir.
Göçün Gitmesi
Kına gecesinin sabahı kız evine süslenmis bir traktör ve römork gelir.
Kızın sandığı, çeyizi, yatak yorgan vs gibi esyaları, kıza düğününde gelen
hediyeler, kızın kıyafetleri römorka yüklenir. Damadın babası çeyizleri tasıyan
sağdıçlara harçlık dağıtır. Yörede hayvancılık yaygın olduğu için, gelinin ailesi
durumlarına göre traktörün ardına bazen bir inek bağlar. Çeyizci olarak
adlandırılan kız evinden birkaç kadında traktöre biner. Davul zurna ekibi önde
göç almaya geden traktör arkada oğlan evine varılır. Kızın esyaları oğlan evine
tasınır. Çeyizciler gelinin çeyizlerini gelinin yatak odasına açar, yazmaları
duvardan duvara gerdikleri iplere geçirirler, yatak örtülerini kat kat sıralarlar.
Ayrı bir odaya da kız tarafının oğlan ve ailesi için hazırladığı “Dürü” adı verilen
çeyiz asılır.
(AFYONKARAHİSAR- ÇAY İLÇESİ Y.L. TEZİ-Cemile Kocapınar)
GÖNDEREN: MERYEM ÜÇÜNCÜ
-ŞEYHLER BELDESİ-HİSARCIK-KÜTAHYA
Düğün başladığı gün çeyiz katarı çıkar. Oğlan evi çeyiz katarı taşıyacak
hayvana iki sandık takar. Sandıklarda düğün için kesilen hayvanın eti, un, yağ, seker,
pirinç, bostan, üzüm, helva, ebem tursusu, zeytin… gibi düğün evinin ihtiyaçları olur.
Çeyiz katarının vazgeçilmezi baklağıdır. Baklağı; bayat ekmek kırıntılarını yufka içine
yerleştirip sarılan ince dürmelerin yağda kızartılmasıyla oluşturulan bir düğün
yemeğidir. Oğlan evinin hazırladığı bohçalar katara binen kişinin
kucağına verilir. Böylece oğlan evinin çeyizi de kız evine getirilmiş
olur. Bugün bu uygulama yörede yaşatılmamaktadır.
(KÜTAHYA- ŞEYHLER BELDESİ
(Yüksek Lisans Tezi)
Zeynep ÇANLI
GÖNDEREN:EMEL ALTUNTAŞ)